ohelene syr +

Eit spørsmål som går igjen frå nye og ikkje fullt så nye brukarar av Silhouettemaskinene er om man kan få tekst (eller design) fylt med farge på same måten som å printe tekst. Svaret er både ja og nei! Man kan fargelegge med penn, tusj eller det man set inn i maskina i staden for kniv, men man får ikkje eit likt resultat som i printer. Og du må «programmere» linjer som skissereiskapen din skal bruke. Måten man kan lage eit skissedesign på er litt ulik alt etter om man har og brukar funksjonane i Designer Edition, eller om man designar det manuelt i programmet. La meg vise deg begge deler, men først korleis man brukar Internal Offset.

Obs: Skjermbilder i denne posten er frå versjon 4 av programmet men funksjonane finst òg i variantar under versjon 3 av programmet. Eg har kjøpt og aktivert Business Edition versjon av programmet, så nokre av knappane du ser hjå meg har du ikkje om du har basisversjonen eller Designer / Designer Plus Edition av programmet.

Offset finst i versjon 4 i høgre meny under knappen som ser ut som ei stjerne med ei ny stjerne rundt. Her finn du både offset og internal offset, som er det vi skal jobbe med her.

Eg finner først fonten eg skal ha og skriver ordet inn på arbeidsfeltet – tekstverktøy, fontvalg – du kjenner til det. Etter neste steg kan du ikkje lengre endre font uten å måtte gjere om att designet, så bruk litt tid på å bestemme deg. Her er det fonten Gioviale som er brukt. Eg brukar ordet gratulerer som døme og tenker meg at eg skal ha det skrive ca 10 cm stort til eit gratulasjonskort.

Det som eg eg syns er eit godt triks og som sparar meg for mykje arbeid er å forstørre designet før eg lagar linjene. Forstørre det mykje. Helst ti ganger så breidt som du skal ha det. Berre ta tak i hjørneklossen på designet og dra det større. Eg aukar frå 10 til ca 100 cm (ikkje 40 som i illustrasjonen).

La ordet/designet vere markert og opne offsetmenyen. Trykk på Internal Offset. Du vil sjå at standard er 0,2 avstand mellom gammal og ny linje. Vi trykker Apply og merkinga hoppar over på dei nye (internal offset) linjene. Ikkje bry deg for mykje om at dei er i mange deler, men du kan evt gruppere (Ctrl + g) før du går vidare – eg pla ikkje gjere det. No er det internal offset av dei nye linjene vi skal lage, så vi trykker Internal Offset igjen, så Apply igjen. Gang på gang.

Vi held fram heilt til det ikkje dukkar opp nokre nye markeringsruter når du har trykt apply. Her er rett før min siste omgang. Om designet er stort kan dette vere litt arbeidskrevande for maskina, men vær tålmodig.

Merk heile designet/ordet og grupper.

Minske størrelsen ned til den størrelsen du vil ha den skissa i. Her kan du sjå ordet med orginalt, med linjer lagt inn med 0,2 cm avstand i hhv 40 og 100 cm lengde.

Her er eit design av Marilyn Monroe lagt linjer på i hhv 10 og 5 ganger størrelsen av det dei nedskalerte til. Med andre ord blir linjene relativt tettare jo større designet er. Skissinga vil ta lengre tid di fleire linjer det er i motivet.

Det er ingen ting i vegen for å gå inn og endre måltalet på den interne offseten og dermed legge inn linjer på t.d. 0,002 avstand på eit ti cm stort design. Men då må du gjere det kvar gang, for kvar offsetlinje. Og halde tunga beint i munnen. Eg finner denne metoden mykje enklare.

Her kan du sjå ein skissetest som viser korleis linjene flyttar seg nærmare kvarandre når man minskar designet. Linjene blir altså ikkje 0,2 i høve opprinnelig linje uansett størrelse på designet slik som det t.d. er i skissefunksjonen eg skal vise etterpå. Utsjånaden på designet vil sjølvsagt òg avhenge ein del av kva penn eller tusj du brukar. Tjukkelse etc. Her har eg brukt ein tusj med 005 tjukkelse og det gjekk litt hardt på denne.

Uansett er fyllet tett og fint på designet i 10 cm størrelse.

I Designer Edition har du funksjonen sketch/skissing som gir deg muligheita for å legge skissestrekar rett inn i tekst og andre design. Skissefunksjonen finst i versjon 4 i høgre meny under knappen som ser ut som litt blyantkrussing. Obs på at eg ikkje har brukt skissefunksjonen spesielt mykje, så eg tar forbehold om at det sannsynlegvis går an å få det tettare skissing òg med automatisk skissing gjennom Designer Edition enn det eg visar her.

Igjen – eg har Business Edition – men skissing er tilgjengeleg alt frå Designer Edition og med det òg i både Designer Edition Plus og Business Edition.

Vi brukar same designet, ordet Gratulerer, så vi kan samanlikne enkelt. Her har eg lagt på to ulike variantar av skisssemønster. Man må slå på skissing på omriss og fyll separat og kan altså velge å ha berre ein av delene. I neste meny kan man endre mønsteret. Her har eg satt «spacing» ned på eit minimum. Merk deg at spacing ikkje endrast om eg endrar størrelsen på designet. Dvs at eit lite design vil ha relativt større hull/avstand mellom strekane enn eitt stort design.

Man kan velge å legge to eller fleire design med ulike typar skissemønster eller samme mønster med ulik vinkel og avstand på linjene oppå kvardandre. Dette vil gjere skissinga enno tettare, men likevel er det langt frå det tette mønsteret som eg har oppnådd ved å lage skissemønsteret sjølv med Internal Offset.

Det er gjerne ikkje så lett å sjå på skjermbildet, men når eg testar det ved skissing blir skilnaden veldig tydelig i forhold til første forsøket. Her har eg skissa designa på same arket.

Dei to øverste her er med to ulike mønster sentrert oppå kvarandre, så ein med eit enkelt mønster og så det same skissemønsteret (laga med Internalt Offset) i to ulike størrelsar. Her har eg brukt ein tusj med tjukkelse på 0.4. Altså ein god del tjukkare enn i testen lengre oppe på sida her. Men altså – eg har ikkje fullt ut utforska skissefunksjonane i Silhouette Studio så følg med for mulige fleire postar om dette.

Kuttemaskene til Silhouette kan stillast inn til å kutte tideler av millimeter og kutte berre enkelte lag av eit materiale. Dette gjer at vi kan lage veggord og trykk til eigne plagg enkelt heime på hobbyrommet. Maskinene er relativt små – den største er 53×17 cm i grunnflate. Sjølv om den treng større plass når du skal jobbe med den, gjer dette at dei aller aller fleste har plass til denne heime. Den billigaste modellen (Portrait) er heller ikkje avskrekkande dyr. Sjølv den nyaste Cameo3 er ikkje dyrare enn ei rimelig symaskin.

Det at maskina kan kutte varmeoverførbar vinyl eller Heat Transfer Vinyl (vidare kalla berre htv) og sjølvklebande vinyl (vidare berre kalla vinyl) har gjort Silhouettemaskinene (vidare kalla berre Cameo eller maskin) populær hjå veldig mange. Det har òg gjort at ein del som ikkje elles er så ivrige på data kjøper maskina. Mange veit veldig godt kva dei vil lage, men mindre om korleis maskina fungerer. Dette er grobotn for frustrasjonar der man sit med ny maskin og har så veldig mange ting man har lyst til å lage.

Her kjem nokre hyppige stilte spørsmål når man er ny med maskina:

Kan eg skrive vanlige bokstavar eller  fargelegge med maskina?

I utgangspunktet lagar ikkje maskina utskrift på same måte som ein printer. Men du kan ha design der bokstavar og motiv er fylt ut med «kuttelinjer» og om du bytter ut kniven med ein tusj eller penn vil du kunne skisse motiv til å verte tilnærma fargelagte/fylte.

Korleis velger eg ulike fargar på utskrifta?

Viss vi held skissing utanom er fargen på produktet ditt avhengig av materialet du matar inn i maskina. Maskina skriver ikkje, men kuttar i ulike materialer og du må renske bort det overskytande rundt motivet ditt i etterkant. Materiallista på kva maskina kan kutte er lang, men set ligg avgrensingar i høgde. Cameo3 har ei grense på 2 mm i tjukkelse og dei andre på 1mm. Om materialet i tillegg er veldig hardt eller seigt vil maskina òg slite.

Korleis kan eg stille om frå inch til cm eller mm i programmet?

Hurtigsnarvegen til innstillingane i programmet finn du på tannhjulet nede til høgre i programmet. Under General kan du finne mellom anna innstillingane for måleeining. Desse blir aktive med det same og du treng ikkje å restarte programmet. Dvs at du kan fritt òg sjonglere att og fram mellom måleeiningar om du ynskjer dette.

Kvifor kuttar maskina mi utenom materialet eller  kvifor begynnar maskina mi å kutte først langt innpå materialet?

Når du skal laste materialet ditt inn i maskina så må du gi maskina beskjed om materialet kjem åleine eller på ei matte. På Cameo 3 skjer alt dette inne i programvaren, medan det på dei andre maskinene er ulike innstillingar ved sjølve innlastinga. På Portrait er dette hhv ein knapp med og uten rutemønster, der den med rutemønster er for når du skal laste inn materiale på matte. På Cameo 1 og 2 står det på skjermen på maskina Load Mat eller Load Media der Media = materiale uten matte.

Avhengig av om du brukar innstilling for å kutte med matte eller berre materiale vil maskina kutte frå ca 2,5 cm frå toppen av det du lastar inn i maskina (passande til matte) eller frå kanten av det du lastar inn (passande for materiale uten matte).

Korleis stiller eg inn kniven?

Innstilling på kniven på maskiner før Cameo 3, eller som alternativ til autoblade i Cameo 3, blir gjort fysisk på kniven før du set den på plass og låser den fast i maskina. Knivinnstillingane går frå 0 til 10 og du kan stille kniven med den innebygde verktøyet inne i maskina på venstre side. Vri kniven trinnvis til merket står på det talet som er anbefalt for ditt materiale i programmet eller frå der du kjøper materialet ditt. Du må stille på fart og trykk (speed and thickness) i programmet og dette er slik du kan finstille kniven. Bruk gjerne testkutt for å stille inn før du kuttar designet ditt.

Cameo 3 har eit autoblade som man velger innstilling for i maskina. Her kan du til dømes velge materiale vinyl og så fininnstille ut frå om kniven din er slitt eller om det er ein litt tjukkare eller tynnare vinyl enn det som forhåndsinnstillingane dine er berekna på. Når du så startar maskina vil den tappe kniven opp og ned for å stille den inn før den startar kuttet.

Korleis gjer eg det om eg vil kutte noko som er større enn matta?

Å kutte noko som er lengre enn matta kan du fint gjere om materialet har eit eige bakpapir/-plast som på htv eller vinyl. Du må berre gå inn i programmet og velge bort matta under sideinnstillingane/Design Page Settings. Då vil du sjå at den raude kutteramma di kan endrast ved å stille på høgde og breidde på same plass til heile designet ditt får plass inne i kutteramma. Det som stikker utom kutteramma vil ikkje bli kutta.

Du kan kutte opptil 3 meter i lengde. Om du vil kutte så langt anbefaler eg å bruke ein rullholder eller stabilisere materialet på ein eller annan måte slik at ikkje det vrir seg under kutting.

Korleis ser eg forskjell på htv og sjølvklebande vinyl?

Dette er relativt enkelt. For det fyrste har såvidt eg veit all htv ei gjennomsiktig plastbakside som skal sitte på heilt til du har overført htv-en med varme til tekstilen eller der du skal ha den. Sjølvklebande vinyl har vanligvis papirbakside, og denne har òg ofte produsentnavn trykt på papiret slik at dei er lette å sortere. HTV har lim på plastbaksida medan sjølvklebande vinyl har limen på sjølve vinylen. Om du framleis er i tvil kan du pirke lett i eit hjørne til dømes med ei knappenål for å sjekke.

Må eg bruke matte?

Nei du må ikkje bruke matte på alle typer materialer. Alt som har ei eiga bakside vil ligge stabilt i maskina om det er 1) stort nok til å bli holdt fast under dei flyttbare valsane 2) du ikkje kuttar gjennom meir enn sjølve materiallaget – dvs ikkje bakpapiret. Men på papir og anna som ikkje lagdelt vil du måtte bruke matte. Det finst matter med ulik klebegrad berekna på ulike typar materiale.

Kva side av materialet skal opp i kuttemaskina?

Dette spørsmålet kjem naturleg nok mest knytt til vinyl og htv. Svaret er enkelt og greitt at vinylen alltid skal opp. Kniven skal kutte berre i material-laget og dette laget må difor vere nærast kniven.

Vinyl ligg med rettsida av vinylen opp og når man kuttar, mens htv ligg med vrangsida av vinylen opp når den ligg i maskina, men det er like fullt vinyllaget som er nærast kniven. Sidan det er vrangsida på htv som vender mot kniven må man spegelvende motivet før man kuttar i htv for å få det rett når man skal overføre det etterpå.

Dersom man skal feste sjølvklebande vinyl på baksida av noko gjennomsiktig må man òg der spegelvende motivet før man kuttar.

Hjelp maskina kuttar ikkje! Kva er feil?

Det kan vere mykje rart som skjer når maskina ikkje reagerer eller kuttar. Aller først ville eg sett inne på cut settings (trykk på ikonet med kniv) og sett om motivet mitt har aktive kuttelinjer.  Om det har det så kan det vere at programmet eller maskina har hengt seg opp litt og at du berre treng å restarte maskina. Slå av maskina og trekk ut alle kablar. Tell til ti og plugg inn og slå på på nytt. Start gjerne program eller pc på nytt i tillegg om ikkje dette hjelper.

Om motivet ditt ikkje har kuttemerker vil ikkje maskina di kunne kutte. Merk bildet og endre frå no cut til cut inne i cut settings. Om det er eit bilde i rasterformat du har lasta inn må bildet tracast eller på annan måte gjerast om til vektor før du kan bruke det som kuttemotiv.

Kva er tracing?

«Vanlige» bilder er bygde opp av pixlar medan linjebilder er bygde opp av punkter med linjer mellom. Maskina kan berre bruke den siste typen bilder til å kutte etter. Tracing betyr å avlese bilder og gjere desse om til linjeformat. Eg har nokre filmar på YouTube som er ein kort introduksjon til dette og har elles heile 10 sider om tracing i handboka eg har skrive om Silhouette Studio. Boka mi kan du kjøpe i pdf-format eller som fysisk bok i nettbutikken min  :)

Kva er registreringsmerker? Maskina mi seier at den ikkje finn desse?

Registreringsmerker er til bruk ved prosjekt der du først printar noko i din vanlige printer for så å kutte dei med maskina. Om du ikkje held på med eit slikt prosjekt har du kanskje slått på merkene ved eit uhell. Snarveg for å slå av og på merkene er å trykke m på tastaturet.

Sakna du svar på eit spørsmål du hadde som ny med maskina? Legg igjen ein kommentar då vel! Elles er du velkomen til å kjøpe boka mi i nettbutikken!

Av og til (eller ganske ofte) kan det blir behov for å endre litt på design som vi har traca. Eg skal kort vise deg prinsippa i punktredigering med eit lite eksempel.

Vi skal trace to hjarter. Det kan sjå ut som om dei er identiske ved fyrste augekast, men det er ein liten opning i streken på eit punkt på det eine, noko du snart skal få sjå.

Om vi tracar begge desse med samme innstillingar vil du kunne sjå linjebruddet.

Når du høgreklikkar og gir kommandoen «Relase Compound Path» ser du at hjertet til venstre deler seg i to deler, og du vil kunne slette, flytte eller redigere strekane kvar for seg om du treng det.

Dersom du tracar med «Trace outer edge vil du få følgande resultat. Ofte er det det venstre resultatet vi er ute etter, men kva då om vi får det som til høgre og ikkje har nokon måte å endre sjølve bildet vi tracar på?

Eg skal vise deg korleis du kan «reparere» eit brudd i ei slik linje ved å punktredigere.

Når du zoomar inn på bruddet i linja og dobbeltklikkar for å få fram punktene ser det noko slikt som dette ut:

Hold nede shift og trykk på alle fire hjørnepunkta etter tur for å merke desse. Trykk så på «Break Path»

Du har no delt opp hjertet i fire linjesegment. Ytre hjerte, indre hjerte og dei to tverrstrekane:

Høgreklikk og velg Release Compound Path for å kunne jobbe med desse kvar for seg. Merk dei to tverrstrekane (hold shift for å merke fleire deler) og slett desse.

Her har eg merkt begge hjertene og laga dei til Compound Path for å «sveise» begge linjer samtidig, men det er ikkje nødvendig å gjere det. Dobbeltklikk på ei og ei linje og før sammen dei to raude punkta. Du vil sjå at dei smeltar sammen til eitt punkt i det same dei kjem nær nok kvarandre.

Håpar du lærte litt av dette! Legg gjerne igjen ein kommentar – det set eg stor pris på!

Offset er ein metode som man kan bruke om man til dømes ynskjer å bryte opp mot ein mønstra bakgrunn eller ynskjer ein annan farge rundt motivet for å framheve dette på annan måte. Det kan òg gi ein skuggeeffekt på design, eller brukast berre fordi du har funne to fargar som utfyller kvarandre fullt ut

Framgangsmåten for å lage kontrstfelt ved hjelp av offset er heilt lik på tekst og andre motiv. Eksempelet tek føre seg dekor til ei drikkeflaske med ein kontrastfarge heildekkande bak og ein annan farge på sjølve motivet.

Eg har fyrst laga hovudmotivet mitt ved å skrive teksten Vatn og H O der eg skal ha eit 2-tal i mellom H og O. 2-talet skriver eg for seg sjølv.

2-talet vil eg ha litt mindre enn bokstavane og skråstille mellom H og O.  Ved å trykke på talet blir det merkt og eg kan skubbe i eine hjørneklossen for å endre størrelse. Å bruke hjørneklossane til skalering gjer at motivet/talet held på proporsjonane. Så snur eg det litt ved å ta tak i den grøne kula og vri. Eg drar det så bort der eg vil ha det saman med resten av teksten før eg merker begge element og grupperer.

For å lage kontrastfeltet som ei «boble» rundt motivet brukar eg funksjonen Offset. Høgreklikk på motivet og vel offset i menyen som kjem fram. Du kan òg finne knappen for Offset på høgre meny oppe eller via tekstmenyen. 

Me skal ha ein ytre offset – ikkje ein internal offset her. Internal offset legg streken på innsida og Offset på utsida av den opprinnelige streken. Juster talet enten på skalaen, med piltastene eller ved å skrive inn ønska tal og trykk på Apply i menyen eller Enter på tastaturet.

Eg vel ein relativt stor offset på mitt motiv på 0,48 før eg trykker apply.  Eg sjekkar raskt om offset-linja er fleire deler (=fleire merkeboksar). I så tilfelle brukar eg Group (Ctrl + G, hurtigtast nede i venstre hjørne eller via tekstmenyen Object + Group) medan offset-linja fortsatt er merkt.

Eg har lyst til å ha ein vassdråpe som pynt mellom orda. Eg har ein som er ferdig vektorisert, og hentar denne inn i programmet mitt med File + Merge. Den passar fint mellom dei to orda. Eg merker orda og dråpen og gir desse blå linjefarge for å markere at desse skal kuttast samtidig

Eg vil òg ha ein offset rundt dråpen. Hadde eg lagt denne inn i starten saman med teksten kunne eg gjort dette samtidig med orda, men no må eg ha ein ny runde berre med dråpen. Legg merke til at du kan velge å ha både runde og kantente hjørner på offseten. Klikk deg gjerne inn på dei ulike for å sjå kva det har å seie for ditt motiv.

Når eg skal kutte motivet vil eg kutte orda og dråpen etter linjene rundt det blå motivet. Omrisset kan eg enten berre kutte etter den ytterste linja og legge under det andre som lag på lag. Eller eg kan kutte med begge linjene og få eit puslespel av omriss og motiv som eg må «pusle» i kvarandre. Eg vel det første med eit heildekkande område bak og sjølve motivet klistra oppå, lag på lag.

Når eg er klar til å kutte lastar eg materiale inn i maskina etter farge, eitt om gangen. Eg tek først materialet til orda og dråpen inn i kuttemaskina. Under Advanced vel eg å kutte etter linjefarge og hakar av berre den blå.

Når eg etterpå lastar inn materialet eg skal ha bak, hakar eg av på raud og fjernar haka på blå.

Dersom eg vil ha omrisset bak slik at det berre er på utsida og ikkje under heile motivet må eg hake av for begge fargane i denne omgangen.

Så er det berre å renske motiva og overføre dei til vassflaska mi eitt etter eitt.

Litt meir om offset pluss veldig mykje anna kan du lese om i e-boka mi som du kan kjøpe her.

Compound path og Group, og motstykka deira Release Compound Path og Ungroup, er to hyppig brukte kommandoar i Silhouette Studio så fort du skal begynne å redigere eller lage noko sjølv. Convert to Path lagar saman med desse to ein viktig trio.

Det er ikkje alltid så lett å sjå skilnaden på desse sidan dei ofte gir tilsynelatande samme resultat, avhengig av kva man jobbar med sjølvsagt, og sidan det ofte ikkje inneber nokon skilnad når du skal kutte. Men med det same du skal bruke Silhouette Studio til å lage noko for utskrift på printer som t.d. eit print and cut* prosjekt, eller du skal fargelegge eit design i fleire fargar, til dømes for å kunne sjå for deg om resultatet av kuttelinjene du har laga blir som du har tenkt, kan det vere kjekt å vite litt meir om kva skilnadane er.

*Print and cut:  Design laga i Silhouette Studio kan skrivast ut til printer med registreringsmerker som di kuttemaskin kan lese av. Ved å bruke slike registreringsmerker «ser» kuttemaskina kor designet ligg på matta og du kan presist kutte ut motiv du har printa.

Eg skal prøve å illustrere skilnaden mellom «Group», «Convert to Path» og «Make Compound Path» med nokre bilder frå programmet. Eg har her på arbeidflata mi henta inn eit bilde. Eg har traca dette og skrive ordet Prinsessa! under dei to bildene av prinsessa mi  

Desse tre er alle objekt i programmet sjølv om dei er ulike. Det raude er eit vektorbilde – ein linjetegning ut frå bildet til høgre.  Det andre er eit rastebilde i jpg-format, eit heilt vanleg bilde. Teksten er – tekst.

Sidan eg har stilt dei så fint opp tenkte eg å gruppere dei for at dei skal holde på avstanden seg imellom og på størrelsesforholda seg imellom. Eg velger alle tre ved å klikke på dei etter tur medan eg held nede shift (evt kan eg dra klikke i overkant i eine hjørna, holde museknappen nede og dra diagonalt over det heile slik at det blir danna ein firkant rundt det heile. Du kan òg bruke knapp nummer tre nede til venstre – den vil velge alt du har framme). Group fins på ein menyknapp nede i venstre hjørne, under høgreklikk og i Filmenyen under Objekt.

Å gruppere endrar ingen av objekta. Dei blir låst i forhold til kvarandre, men objekta er fortsatt vektor, raster og tekst.

Om vi i staden hadde brukt Convert to Path hadde objekta ikkje blitt låste til kvarandre som med Group. To av dei hadde òg blitt vesentleg endra. Vektorbildet ville fortsatt vere vektor, men rasterbildete ville blitt forandra til ei ramme med bildefyll. Eg har dratt litt i eine hjørneklossen for å illustrere. Teksten er blitt til ei linjetegning av eit ord og ikkje lengre redigerbar tekst.

Om eg i staden for å bruke Convert to Path haddde merkt alle og brukt «Make Compound Path» hadde eg fått fylgjande resultat:

Objekt i ein compound path er eitt og same objekt uavhengig av om dei heng saman eller ikkje.  Alle objekta er på same sti – path. Dei er låst i forhold til kvarandre og dei har alle fått samme eigenskap (raud fyllfarge). Om du bryter stien kan du t.d. sette dei raude endepunkta sammen med andre endepunkter på same sti sjølv om dei ikkje nødvendigvis er i same bilde.

Gruppering av objekter endrar ingen ting i forhold til kva lag (Layer) objekta ligg på.  Når man tegnar i Silhouette Studio tegnar man i eit nytt lag for kvart nye objekt man tegnar, dvs at det første havnar underst, nummer to oppå der osv. Dette er greitt å vite når man t.d. skal drive med Modify Tools som Subtract og Subtract All og når man skal fargelegge. Om man fargelegger eit heilt ark og legger det på toppen blir heile motivet fargelagt/borte fordi det er noko som ligg over det, men man kan enkelt sende objekt framover og bakover i forhold til dei andre og få fram dei fargane man ynskjer på rette plassane.

Her har eg tegna ein katt som sit og kikar på stjernene og ei flaggermus.

Eg ynskjer å ha ein måne der i tillegg og tegnar den på. Vi ser at den havnar framfor flaggermusa, altså som øverste lag.

Medan månen framleis er valgt går eg på objektmenyen og velger Object + Arrange + Send To Back. Vi merker bakgrunnen (ramma) og fyller denne med ein nattfarge.

Vi kan sjå at nokre av stjernene har havna bak bakgrunnen og sender difor bakgrunnen bakerst med samme kommando som vi brukte på månen. Kommandoen finst òg i høgreklikk-menyen.

Håpar dette gjorde deg litt klokare når det gjeld Compound Path/Path og Group. Det er alltid kjekt med ein kommentar, så legg gjerne igjen eit lite livsteikn om du har lest og hatt nytte av det eg skriver.

:)

Her er ein video eg nettopp har laga på to ulike metodar å trace bilder på.

Utfordringa med bilder er at man må justere seg etter korleis bildet er. Mørk eller lys bakgrunn, mykje detaljer eller store felter med veldig mykje lik farge. Fargebilder eller svart kvitt. Einsfarga trykk eller trykk med fleire fargar?

Ikkje alle bilder er like lette å få til uten å redigere dei først. Men når man så får det til opnar det opp store mogelegheiter for å lage eigne trykk til klede eller interiør med eigne bilder!

Legg gjerne igjen ein kommentar her eller på YouTube så eg veit om filmane mine treffer og hjelper. Kanskje har du noko du gjerne skulle hatt ein film om? Eller noko du syns skulle vore anleis med filmane? Takk for at du ser på!

Silhouette Studio har frå versjon 3 av innebygd backupfunksjon av library-filene. Backup (sikkerheitskopi) som er lagra på ein ekstern HD eller anna minnemedium er kjekt å ha den dagen pcen eller macen ikkje startar opp og du ikkje får tilgang til filene som ligg der.

Dette handlar om backup av filene som ligg i «My Library».1. Inne i programmet trykker du på File + Library + Export Library

2. Velg mappe og filnavn for backupen din. Eg har her brukt dato. Filtypen er ein heilt eigen: studio_library Det er òg nyttig å hugse om ein treng å søke etter fila seinare. Trykk OK eller Enter.
3. Å eksportere Library flyttar eller sletter ingen filer på maskina di, men lagar ei backupfil av desse som ved behov kan hentast inn i programmet igjen.
Vips så er du sikra mot å miste alle dine filer ved eventuelle dataproblemer. Filer som du har kjøpt via Silhouette Store har du rett til å laste ned på nytt, men å hente inn backupen er mykje raskare.

Ved behov for å hente inn filene t.d. ved nyinstallering av programmet på ei anna datamaskin velger du File + Library + Import Library og velger di studio_library fil.

…og ulike løysingar på desse

Ver obs på at menyar, ikoner og plasseringar kan vere ulike alt etter versjon av programmet og ut frå om du har Designer Edition eller ikkje.

Utfordring: Innstillingane mine er i inch. Eg skulle gjerne hatt dei i cm eller mm. Kva gjer eg?

Løysing: Opne Innstillingspanelet enten ved å trykke på tannhjulet nede i høgre hjørne eller på Edit + Preferences på menylinja. Tastatursnarveg for det same er Ctrl+K. Når Preferences-menyen er open i høgre sidekant velger du General og kan der velge den måleeininga du ynskjer for programmet.

Utfordring: Eg ser ikkje rutenettet på arket mitt. / Eg vil ikkje ha rutenett på arket mitt. Korleis endrar eg dette?

Løysing: Du kan enten trykke på View og hake av eller hake bort haka ved Show Grid i menylinja og rutenettet kjem fram eller blir borte med det same. Eller du kan bruke ikonet som ser ut som eit lite rutenett oppe til høgre. Nummer tre frå høgre. I menyen som kjem fram til høgre då velger du å sette eller ta bort hake ved Show Grid.

Utfordring: Eg har slått på rutenettet, men eg ser det fortsatt ikkje!

Løysing: Sjekk under innstillingane ( View + Grid Options, eller ved å trykke på rutenett-ikonet) at fargen på rutenettet ditt ikkje står på kvit. I så tilfelle vil du ikkje kunne sjå rutenettet på det kvite arket.

Utfordring: Trådkrysset som følger musa eller linjalen langs kanten på arbeidsfeltet mitt – kor aktiverer eg dette / det vil eg ha bort!

Løysing: Same som over. Under View – Show Crosshairs/Rulers. Eller Ikonet som ser ut som eit rutenett og trykke på ved Crosshairs/Rulers i menyen som kjem fram. Når feltet er blått er reiskapen aktiv.

Utfordring: Eg prøver å tegne noko / lime inn noko på arbeidsfeltet, men eg klarar ikkje å få det til å legge seg eksakt der eg vil ha det. Det verkar som om det hoppar litt når eg setter det inn.

Løysing: Snap to grid betyr at alt du jobbar med blir forankra i rutenettet. Dette skjer uavhengig av om du har rutenettet synlig eller ikkje. Om du ikkje ynskjer denne fuksjonen tar du bort hake ved Snap to grid. Menyen finn du under View + Grid Options, eller ved å trykke på rutenett-ikonet.

Utfordring: Eg vil kutte i eit anna format enn det eg gjorde sist eller det som programmet foreslår eller eg ynskjer å kutte uten matte.

Løysing: View + Design Page Settings eller ved å trykke på ikonet som ser ut som eit rektangel med to piler på, nummer fem frå høgre. Her kan du velge den størrelsen du ynskjer på arket. Du kan òg kutte i materiale (vinyl) som er mykje lengre enn matta. Då velger du «None» under innstillingane for matte her. Show Cut Border slår på ei ramme som visar deg kor designet ditt må vere innafor for å bli kutta.

Utfordring: Eg skal kutte små restar av eit materiale, men eg ser ikkje kor eg skal legge designet på rutenettet slik at kniven treffer material-bitane mine. Arket dekkar jo for rutenettet!

Løysing: Trikset er å skjule det kvite arket på arbeidsfeltet slik at du ser rutenettet bedre. Trykk på View + Design Page Options, eller på ikonet som ser ut som eit rektangel med to piler på, nummer fem frå høgre. Nederst står det reveal mat. Juster prosenttalet til du ser matta tydelig nok til å få plassert designet etter eige ynskje.

20. 21. og 22. mars er det planlagt Kurs i Silhouette Studio hjå Papirgleder på Hjelteryggen. Og eg er kurshaldar! Eg gler meg – og gruar meg litt – men gler meg mest. Dette blir moro!

Her kan du melde deg på kurs! Håpar eg ser deg der!

På handarbeidsfronten går det framleis mest i bunad, men eg «leikar» meg òg ein del med Cameoen og programmet som høyrer til. I dag har eg lagt ut ein ny video på Youtube om Print and Cut (med bruk av mønster/Pattern) og eg har vel heller ikkje lenka til den forrige videoen min her inne, så difor kjem dei begge to her.

Det er kjekt å lære å lære noko nytt, og eg syns òg det er kjekt å kunne dele med meg av det eg lærer. Kanskje deler då andre noko med meg tilbake? Uansett går eg i pluss slik eg ser det. Det eg har lyst til å dele denne gangen er korleis du kan lage ord som har form av det du måtte ynskje. Eg har brukt eit eple i denne videoen.

Kom med tilbakemeldingar! Gjerne her i bloggen i kommentarfeltet. Sjølv om eg ser at folk spelar av videoane på YouTube er det kjekt å få vite om det er til nytte. Litt tilbakemeldingar gir ny giv til å lage fleire filmar.

Eg er over middels interessert i programvare og duppedingsar. Så å «leike» med Silhouette Cameo1 i kombinasjon med programvara Silhouette Studio, er på kort tid blitt ein av mine favorittsyslar i ledige stunder. At dette knyter saman to av mine andre favorittar, data og saum, er vel hovudgrunnen til det. På forumet for maskina på Facebook ser eg at det var mange som fann ei slik maskin under juletreet. Gratulerer med eit flott verktøy! Mange sit nok dessverre enno og skular bort på den uoppakka maskina med litt sånn ærefrykt med tanke på alt den kan utrette. Kor skal ein begynne?!

Ein liten parantes om sjølve maskina:
Silhouette Cameo1 er ei digital kuttemaskin som skjærer ut figurar i ulike materiale. Det kan vere papir, vinyl, stoff, plast etc.
Andre versjonar av maskina er SD, Cameo2 (nyaste versjon) og Portrait.

Mitt forslag til begynnelse er å laste ned programmet Silhouette Studio frå Silhouette Amerika si side og installere dette. Start programmet etter at du har installert det.

I programmet er det ein funksjon for å kjøpe og laste ned design direkte frå Silhouette Store. Du må registrere ein konto for å kjøpe design, og det gjer du enkelt via nettsida deira om ikkje du finn ut av det i Silhouette Studio.  Denne kontoen er den du skal bruke for å få tak i designa som følger med maskina. Du vil òg kunne registerere maskina di på nettsida der. Silhouette Store har eit gratis design kvar veke, og elles både bokstavsett/fontar og mange typar kjøpedesign til ulikt formål. Prisane varierer alt etter om du kjøper til å bruke privat eller til komersiell bruk.

Pakk så opp maskina frå øskja!! Den kjem med straumkabel, usb-kabel og kuttematte. Plugg maskina i med nettkabel og koble den til pcen med usb-ledninga. Slå den på med straumknappen. Om alt går som det skal vil du sjå i Silhouette Studio (etter dette kalla Studio) at maskina er kobla til.

Korleis lagar/finn eg motiv til å kutte? 

– Kjøpefiler t.d. i Silhouette Store som er klare til bruk med vinyl , print and cut eller som papirprosjekter m.m. Alt etter kva DU er mest interessert i.
– Skriv inn tekst direkte i Studio. Denne vil vere klar til kutting direkte. Veggord på do?
– Tegn eigne motiv i Studio med tegnefunksjonane som finst der. Slepp laus kunstnaren i deg.
– Last ned bildefiler og hent desse inn i Studio.

Her er ei lita liste over kva filer som kan opnast i Studio (versjon 3) via open, merge eller import og veldig kort om skilnaden på dei to ulike bildeformata brukt i Studio:

I  vektorformat (Tracing * er ikkje naudsynt, dvs at dei er klare til å brukast direkte til kutting. Kan enkelt fargeleggast om du vil skrive ut for «print and cut». Kvaliteten blir uendra sjølv om du endrar størrelsen på bilda)
.studio (Silhouette Studio sine eigne filer)
.gsd
.dxf
.svg (krev oppgradering til Designer Edition)
.ttf/otf

I bitmap/rasterformat (Desse må tracast*, men kan brukast til utskrift direkte. Kan brukast som mønster/patterns – dette går eg ikkje inn på her no. Kvaliteten på bildet er avhengig av pixelstørrelsen.)
.jpg
.gif
.png
.tif
.pdf
. bmp
.wmf (berre windows)
.pict (berre MAC)

Og så ei i lita ordliste. Med maskina kjem nemleg eit vell av nye ord. Nokre av dei har vi enno ikkje innarbeidd gode norske ord for sidan programmet ikkje (enno) finst på norsk:

HTV- Heat transfer vinyl./Varmeoverførbar vinyl. Er berekna på å bruke på tøy.  Skal ligge i maskina enten med eller uten kuttematte * med den blanke plastsida ned.  Det finst ulike typar HTV som festar seg til ulike typar stoff. Skal, som det går fram av navnet, overførast ved bruk av varme. Både strykejarn, varme-  og strykepresse kan nyttast. Man brukar ikkje damp i denne prosessen.

Kutteinnstillingar. I Studio vil du kunne velge mellom ein del forhåndsinnstilte kutteinnstillingar. Ofte er desse heilt perfekte til ditt bruk, og like ofte må du endre dei for at kuttinga skal bli fin og rein. Kuttinnstillingane blir oppgitt med tre tall t.d. 3-5-20 der det første står for innstillinga på kniven, det andre talet for farten og det siste talet for tjukkelse.

Kuttematte  Maskina kjem med ei plastmatte som er limbelagt på eine sida, og som har eit rutenett slik som du ser den i Studio. Denne matta brukar du for å få det som maskina skal kutte til å ikkje bli dratt rundt av kniven. Du tar av det grøne beskyttelsesarket før bruk. Ta vare på arket og legg det på matta mellom kvar gang du brukar den. Matta skal ideelt sett ikkje bli kutta i, men det skjer og den blir slitt etter bruk. Du kan òg kutte ein del materialer uten matte.

Rhinestones/Liksomdiamantar. Designer Edition lar deg lage malar/templates til rhinestones. Du treng då den påstrykbare varianten og eit template ark som du brukar til å lage malane i. Desse heiter Rhinestone template sheets.

Sketching/Skissing. Kuttemaskina kan i staden for å skjære kuttelinjene tegne desse. Du må då byte ut kniven med penn/tusj el.l. Du treng då tusjar tilpassa maskina eller ein penneholdar slik at du kan bruke eigne pennar/tusjar/byantar.

Sjølvklebande/Adhesive vinyl er berekna på å limast på vegg eller gjenstandar. Finst i ulike merker og kvalitetar til både innandørs og utandørs bruk. Vinylen skal på samme måte som HTV* ligge i maskina med eller uten kuttematte*

Tracing/Lese inn (bilde). Dersom du opnar/hentar inn bildefiler i .jpg eller andre bitmaptypar i Studio, må bildet lagast om til vektorformat for at Studio skal kunne bruke den til kutting. Denne prosessen heiter tracing. Korleis du tracar har eg vist i eit par videoar som eg har lagt ut her tidlegare. Du finn dei via Youtube-kanalen min.

Weeding/Luking. Når du har kutta t.d. i vinyl vil det bli negative områder i designet som skal plukkast vekk før du kan overføre designet ditt til der det skal vere enten på kjøkkenveggen eller på minstemann si smekke. Denne prosessen med å ta bort overflødig materiale kallar ein weeding. Luking vil vere eit greitt norsk ord for dette.

Klar til å kome i gang?

No sit du der altså med blanke ark, bokstavleg talt om du ser i Studio, og ei flett ny maskin som kan «alt.» Ta deg ei lita stund på å tenke igjennom kva det var som gjorde at du kjøpte/ynskte deg denne. Var det for å ta scrapbookingen til ny høgder? Var det for å lage kule trykk på babybodyen, fars truser eller storebrors russedress? Var det for å lage veggord til alle rom i huset? Eller var det noko heilt anna? For denne maskina kan «nesten alt»!

Om det var berre ein generell WOW den maskina kan ALT og den MÅ eg berre HA, så rår eg deg til å prøve å lande på eit par område til å begynne med. Og så er det i grunn berre å sette i gang.

Last inn eit enkelt design, gjerne eit av dei som kom med maskina. Putt materialet ditt på kuttematta* eller last den direkte inn i cameoen. Pass på at det er god plass bak maskina då matta bevegar seg ut på baksida når maskina jobbar. Velg kutteinnstillingar* tilpassa materialet ditt. Still inn kniven på foreslåtte djubde og gi det eit forsøk.

Lukke til! Vis meg gjerne det du lagar!

Det er to måtar ein kan sette inn bokstavar eller tekst i design på i Silhouette Studio. Eller skal eg seie to typar fontar å bruke. Fyrst ser vi på dei to ulike typane fontar, eller kor ein finn dei og korleis du får dei på plass på maskina di.

Den eine er dei standard fontane du har på maskina di eller nye fontar du lastar ned. Dette er fontar du kan finne over alt på nett frå gratis fontar med fri bruksrett eller til personleg bruk til lisensierte fontar med alle rettar. Dei sistnevnte kostar ofte ein heil del men gjer at du kan lage produkt for sal med fontane.

Til nedlasting av fontar har eg mellom anna brukt sidene:

dafont.com
fontspace.com

1001freefonts.com

Det finst mange andre tilsvarande sider.

TIPS:  Om nokon sender deg eit bilde og ber deg lage noko som lignar og du lurer på kva font ein er ute etter kan du bruke https://www.myfonts.com/WhatTheFont/ og laste opp bilde der.

Det finst fleire slike tenester på nett.

Når du har lasta ned nye fontar til maskina di må du installere dei før dei vil vere synlege i ulike program.

Windows:
Finn mappa der du har lasta ned fila. Mange ganger er font-fila pakka saman med ei tekstfil med rettigheiter etc. i ei zip-mappe, og så må du først pakke opp denne. Opne så font-fila og trykk på installer oppe til venstre. No må du opne aktuelt program (les. Silhouette Studio) på nytt og fonten skal då ligge i nedtrekksmenyen i text style.

Mac:
På mac kan du enten installere manuelt ved å legge fonten du har lasta ned i font-mappa eller ved å bruke Fontbook. Restart programmet om fonten ikkje er synleg med det same.

Så til tekstbehandling i Silhouette Studio.

Fontane du har installert vil du finne i nedtrekksmenyen under menyvalet text style, og du vil finne dei i andre program som brukar tekst på datamaskina di, men om du leitar under fontar i library vil du ikkje finne dei der.

Fontane til library må ein kjøpe via Silhouette Store der det pr no (des. 2014) typisk kostar $2,99 for eit alfabetsett. Dette kan verke litt unødvendig all den tid det finst gratis fontar å laste ned «overalt» på nettet, men ein fordel med å kjøpe fontar gjennom Silhouette Store er i alle fall at ein kan få tak i fontar som er spesielt tilpassa t.d. kutting i vinyl eller til å bruke med skissepenn.

Så til den praktiske biten. Når du skal legge til tekst velger du altså bokstavstil enten ved å velge font inne i text style vindauga…

…eller ved å velge ein font i library. Som du ser har eg berre ein tilgjengeleg font i mitt bibliotek.

Du kan gå fram og tilbake mellom desse fontane sjølv etter at du har skrive inn teksten ved å markere teksten og trykke på eit nytt fontnavn enten i nedtrekksmenyen under text style eller inne i biblioteket under My fonts.

På oppfordring viser eg her korleis ein enkelt kan gjere tynne fontar lettare å luke (weede) i vinyl og i og for seg i andre materiale.

Kva instruksjonar saknar du på norsk?

Som mange andre som har kjøpt Silhouette Cameo lasta eg ned programmet Silhouette Studio før maskina var komen i hus. Programmet er nemleg gratis å laste ned og å bruke.

Når eg så hadde fått maskina i hus valgte eg å oppgradere programmet til Designer Editon (DE) nokså med det same. Dei største skilnadane mellom gratisversjonen og DE er at ein då kan opne svg-filer direkte inn i programmet noko som gir tilgang på store mengder med filer berre med eit enkelt søk på Internett, at ein kan bruke viskelær og kutteverktøy og at ein kan bruke skisseverktøy. Ein pdf med skilnadane mellom gratisversjonen og Designer Edition kan du laste ned her. 
Eg har studert filmar på Youtube, lest ulike bloggar på engelsk og prøvd og feila når eg har lurt på noko med programmet eller maskina. Ofte søker eg på Google på engelsk og finn gjerne svaret rimeleg raskt.

Det eg imidlertid ser er at mange saknar informasjon på norsk. Det finst sikkert sjølv om eg ikkje har sett mykje av dette, men her kjem i alle fall dei fyrste tre – forhåpentlegvis ikkje dei siste – instruksjonsvideoane frå mi side. Alle med norsk teksting og uten tale.

Kom gjerne med tilbakemeldingar på filmane og med tema for nye filmar. Eg reknar med å kunne auke kvaliteten på dei etter kvart :)